The State of Africa

Op mijn eerste werkdag in Zuid Afrika ontving ik een indrukwekkend boekwerk genaamd The State Of Africa,van Martin Meredith. Het is min of meer verplichte kost voor als je aan het werk gaat in Afrika. Het behandeld de laatste 50 jaar geschiedenis van Afrika, zeg maar de tijd van de onafhankelijkheid.

Ik heb jaren eerder een boek gelezen – the Scramble of Africa – over de opkomst van de koloniale landen, die met name tussen 1880 en de Eerste Wereldoorlogen Afrika verdeelden. Grenzen werden getrokken als kaarsrechte lijnen, geen rekening houdend met culturele- en stam verbanden. Dit – en een uitgelezen slecht beleid – was een inleiding tot de rampen die Afrika te wachten stond. Na de Tweede Wereldoorlog verloren de meeste koloniale landen snel hun interesse in de Afrikaanse kolonieen of werden door de VS onder druk gezet om die landen te verlaten.

Welnu, Ghana had de eer als eerste de onafhankelijk te worden in 1957 (Okay, Liberia werd in 1887 gesticht door vrije negerslaven uit Amerika, die hun nieuwe onderdanen niet veel beter behandelden dan zij zelf gewend waren geweest) en een aantal jaren heerste er een frisse wind waarin ze dachten van Afrika een verenigd rijk te maken, zoiets als Amerika. Maar de laatste 50 jaren blijken rampzalig, en in mijn opinie grotendeels aan henzelf te wijten. De nieuwe leiders vervielen al snel tot despoten, dictators, dieven en massa moordenaars met geweld als enige oplossing. Altijd slechts een (1) partij aan de macht in een land, bestaande uit dezelfde stam als de leider, leidde tot wantoestanden vele malen erger dan ik tot nu toe dacht te weten.

Namen als Idi Amin, Bokassa, Mobutu en Khadafi geven al een nare bijsmaak, en zijn verantwoordelijk voor oorlogen, hongersnoden, diefstallen die in de miljarden loopt (In de laatse 30 jaar is in Nigeria alleen al is voor honderden miljarden aan olie dollars ‘verdwenen’…). Vrijwel elke leidende elite heeft het eigen land op een onwaarschijnlijke manier leeggeplunderd. Daarnaast kennen we allemaal de genocide van Biafra, Rwanda (Hutsi’s en Tutsi’s), Eritrea en vandaag de dag Darfur, maar talloze minder bekende even zo wrede wandaden hebben over het hele continent plaatsgevonden. Natuurlijk in stand gehouden tijdens de Koude Oorlog door het Westen of de Sovjet Unie, werden de grootste dictators stevig in het zadel gehouden door hun loyaliteit aan een van de blokken, ook al wisten die zonder twijfel welke misdaden tegen de menselijkheid werden begaan.

Mugabe heeft inmiddels zijn Zimbabwe vakkundig verwoest, verdeeld en zichzelf schaamteloos verrijkt, maar wordt door niemand een halt toegeroepen. In centraal en Zuidelijk Afrika zijn hele steden gedecimeerd door HIV/Aids terwijl sommige regeringsleiders verkondigen dat voldoende knoflook eten en een stevige douche zou helpen.

Wanneer je in de ene na de andere verrassing valt in de bijna 800 bladzijden, denk je – of hoop je toch nog op een positieve afsluiter, maar Meredith ziet de toekomst ‘bleker’ dan ooit. Enig lichtpuntje (naast Botswana) is Zuid Afrika dat na de Apartheid met held Mandela redelijk stabiel lijkt, maar de praktijk leert anders. Alle blanke zuid afrikanen die ik inmiddels gesproken heb maken plannen het land te verlaten omdat ze het ergste vrezen na mandela’s dood en de Wereldcup van 2010. Het valt dus te bezien in hoeverre mijn nobele streven een verschil zal maken, maar aan de andere kant is de kennismaking met een groep van 34 Afrikanen uit zes landen een fantastische ervaring en reden tot hoop. De tijd zal het leren. Het volgende boek is zeker wat lichtere kost…